Diploma Programı (DP)
Diploma Programı (IB DP) nedir?
Uluslararası Bakalorya Organizasyonu Diploma Programı 1968 yılında oluşturulmuş, yüksek hedefleri olan bir üniversite öncesi müfredat programıdır. Bu program, 16 ile 19 yaş arasında motivasyonu yüksek ortaöğretim öğrencileri için tasarlanmıştır. Program, titiz bir ölçme değerlendirme uygulayan ve IB diplomasına sahip öğrencilerin dünyanın önde gelen üniversitelerine girmelerini sağlayan bir program olmasıyla tanınmaktadır. Öğrencilerin entelektüel, sosyal, duygusal ve fiziksel gelişimlerine, refahlarına cevap verecek şekilde tasarlanmış, ulusal eğitim sistemlerinin gerekliliklerini de yerine getiren iki yıllık kapsamlı bir uluslararası müfredattır. Diploma Programı ulusal sistemlerin en iyi öğelerini barındırmakta ancak hiçbirini temel almamaktadır. Bir ülkeden diğerine gidecek öğrenciler için ortak bir müfredat ve üniversiteye giriş yeterliliği sağlama çabaları sayesinde doğmuştur. Programın vizyonu öğrencilerin eleştirel düşünme, kültürler arası anlayış ve çeşitli bakış açılarına sahip olarak mezun olmalarıdır.
Dünya’da ve Türkiye’de IB Diploma Programı
IBDP, Türk Milli Eğitim Bakanlığı tarafından resmen tanınmıştır. Türkiye’de bu programı uygulayabilmek için okulların IB organizasyonu tarafından belirlenen koşulları yerine getirmiş ve IB tarafından yetkilendirilmiş olması gerekir. IB Diploma Programı öğrencilere 6 farklı ders grubundan ders seçme olanağı verir. Bu ders grupları anadil, yabancı dil, bireyler ve toplumlar, fen, matematik, sanattır. Öğrenci 6. gruptan bir sanat dersi ya da 1. ila 5. gruplar arasından ikinci bir ders seçebilmektedir.
Öğrenciler iki yıllık programın ardından yazılı sınava tâbi tutulurlar ve bu sınavlar harici IB denetçileri tarafından değerlendirilir. Öğrenciler ayrıca okulda önce öğretmenler sonra da harici moderatörler tarafından notlandırılan ya da doğrudan harici denetçilere gönderilen değerlendirme görevlerini tamamlarlar. Sınavların sonuçları temmuzda, diplomalar ise ağustos ayında okullara ulaştırılmaktadır.
IB diploması almaya hak kazanmış olan bu öğrenciler, yurt dışındaki üniversiteler tarafından öncelikli olarak kabul edildikleri gibi Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin sağladığı burslardan da yararlanır. IB diploması alan öğrenciler Harvard, Cambridge, Oxford, McGill gibi prestijli üniversitelere kabul almış, Türkiye’de de Boğaziçi, İTÜ, YTÜ, Koç, Sabancı, Bilkent gibi en nitelikli üniversitelere girmişlerdir. IB Diploması tüm dünyada geçerlidir. IB Diploması yurt dışında üniversite okumayı kolaylaştırır. IB Diploması, öğrencinin yurt dışında bir üniversitede en azından kısmi burs alma şansını artırır. IB Diploması, Türkiye’deki vakıf üniversitelerinde burs kazanma şansını artırır. IB Diploması, öğrencinin yurt dışında bir üniversiteye ileri seviyede yerleştirilme şansını artırır. Böylelikle öğrenci yurtdışında bir üniversite programını daha kısa sürece tamamlayabilir.
CAS (YARATICILIK / HAREKET / HİZMET) CAS
(Creativity - Yaratıcılık, Action – Bedensel Hareket, Service - Hizmet) tecrübeye dayalı yani gerçek sonuçlar üreten, gerçek görevler ve zaman içerisinde bu tecrübeler üzerinde düşünmeye dayalı öğrenim anlamına gelir. IB beklentilerine göre öğrenciler, CAS etkinliklerine en az 18 ay boyunca devam etmelidirler. Bunun yanında, öğrenciler en az bir ay sürecek, bir CAS projesi gerçekleştirmelidirler. Öğrenciler blogları vasıtasıyla yapmış oldukları etkinliklerin kaydını tutar, bütün etkinlikler hakkında dönüşümlü düşünerek notlarını alır. CAS etkinliğini tamamlayamayan öğrenciler diploma alamazlar. Yaratıcılık (Creativity); okulun normal müfredatı dışında geniş yelpazede, olabildiğince hayal gücüne dayalı sanatsal ve diğer faaliyetleri kapsar. Hizmet projeleri tasarlama ve gerçekleştirme yönünde, bireysel yaratıcılığı içerir.
Hareket (Activity), okul müfredatı dışında, gezilere katılmayı, bireysel ve takım sporlarını ve fiziksel aktiviteleri kapsar. Ayrıca hizmet ve yaratıcılık projelerini gerçekleştirirken harcanan fiziksel aktiviteleri ve hizmet için alınan eğitimi de içine alır.
Hizmet (Service), toplum hizmeti manasına gelir. Çevre projelerini ve uluslararası projeleri kapsar. “Toplum” ile kastedilen okul, yerel semt, ulusal ya da uluslararası toplum olabilir. Hizmet faaliyetleri başkaları için ve başkaları ile beraber iş “yapmak” ve buna kendini adamaktır. Çevre projeleri, Model Birleşmiş Milletler, kardeş okullara yardım kampanyası, ağaçlandırma projesi, depremzedelere yardım, ilk yardım kursları, sivil savunma, yaşlılar yurdu ve çocuk yurdu ziyaretleri, müzede gönüllü çalışma, ihtiyaç sahibi öğrencilere ders verme, yardım amaçlı fon oluşturma aktiviteleri, UNICEF gibi kuruluşlara yardım etme, hizmet faaliyetlerine örnek verilebilir.
TOK (BİLGİ KURAMI)
Bilgi Kuramı dersi IB Diploma Programı’nın merkezinde yer almaktadır. Dersin amacı son derece yalındır: IB öğrencilerinin genel olarak tüm biçimleriyle bilgi hakkında düşünmelerini ve bu yolla bilgiye eleştirel bir şekilde yaklaşan bireyler haline gelmelerini sağlamak. Bu ders, IB kapsamındaki ana ders alanlarından birçoğunun (matematik, sosyal bilimler ve doğa bilimleri, tarih, sanat ve dil dersleri), incelenen bilgi türlerinin bir alt kümesini oluşturacak şekilde organize edilmiştir. Bu sorgulama alanlarından her biri belirli metodolojileri tercih etmekte ve ilgili disiplinlerin özünü oluşturan ve uzun süredir doğru kabul edilegelmiş çeşitli hakikatleri benimsemektedir. Bu alanlardan her biri için şu üç temel soru sorulabilir: Ne biliyoruz? Nasıl biliyoruz? Bildiğimizi nasıl biliyoruz? Lise ve üniversite eğitimi süresince çeşitli derslerde yapılan geleneksel çalışmalarla birinci soru etkili bir şekilde cevaplanmaktadır. İkinci ve üçüncü sorular ise Bilgi Kuramı araştırmalarının özünü oluşturmaktadır. İkinci soru bir gerekçelendirme sorusudur ve öğrencileri kuram ve kanıt, muhakeme ve hakikat arasındaki ilişkiye dair sorularla karşı karşıya getirmektedir. İşte bu noktada çeşitli bilim alanlarındaki kanıtların doğası hakkında tartışmalar ortaya çıkmaktadır. Üçüncü soru, en zor olanıdır. Yalnızca genel anlamda bilginin değil, aynı zamanda anlaşılması güç olan hakikat ve sahtelik kavramlarının da derinlemesine incelenmesini gerektirmektedir. Bu aşamada, kanıtlanmamış görüşlerin ve gelişigüzel düşünce süreçleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin mantık süzgecinden geçirilmiş, sağlam gerekçelere dayanan gerçeklerle aynı kefeye konulmasını önlemek için önyargılar ile temel esasların birbirinden ayrılması gerekmektedir.
Bilgi Kuramı dersinin değerlendirilmesi iki farklı uygulama ile yapılır. İç değerlendirme için öğrencilerin IB tarafından belirlenmiş 36 soru arasından birini seçip, 3 obje ile bu soru arasındaki ilişkiyi irdeleyen, objelerin neden bu sergi için önemli olduğunu ispatlayan bir deneme yazısı yazmaları ve sonrasında bir sergi düzenleyerek katılan kişilere sunmaları gerekir.
İkinci çalışma ise 1200- 1600 kelimelik bir tezden oluşmaktadır. Bunun, Bilgi Kuramı ile ilgili bir sorunun veya konunun derinlemesine incelenmesini içeren özgün bir çalışma olması gerekmektedir (Öğrenciler tez konularını IB tarafından her yıl belirlenen listeden seçer). Diploma Programı’nın ikinci yılının ortalarında teslim edilmesi istenen bu çalışma, 60 üzerinden 40 puan değerindedir.
BİTİRME TEZİ
Bitirme Tezi IB Diploma Programı’nın zorunlu bir öğesidir. Bitirme tezi IB dersleri kapsamında öğrencinin seçtiği bir konu üzerine yapılan kısa bir araştırmadır. Bu çalışmanın amacı öğrenciyi sınırları kesin biçimde çizilmiş bir konu üzerinde araştırma yapmaya teşvik etmek ve üniversite çalışmalarında ihtiyaç duyacağı yazma becerilerini geliştirmektir. Bu çalışma bir araştırma konusu içermesine rağmen, öğrenciyi kendi fikirlerini ifade etmeye de teşvik etmektedir. Programın ikinci yılında yaklaşık 4000 kelimeye kadar hazırlanan tez, harici olarak değerlendirilmektedir. Her bir öğrencinin özellikle konunun sınırlanması ve uygun kaynakların bulunmasında kendisine rehberlik edecek bir danışmanı bulunur. Öğrencinin tez üzerinde, belli saatleri bitirme tezi danışmanıyla olacak şekilde 40 saat civarında çalışması beklenmektedir.